Cách nhận biết và một số biện pháp xử lý mọt đậu Mêxicô dịch hại kiểm dịch thực vật của Việt Nam

     Ngày 19/3/2015, Chi cục Bảo vệ thực vật (BVTV) ĐắkLắk phối hợp với Chi cục kiểm dịch thực vật (KDTV) vùng IV tiến hành điều tra dịch hại kiểm dịch thực vật đối với hàng nông sản bảo quản trong kho và các sạp bán hàng nông sản tại chợ đầu mối trên địa bàn tỉnh. Kết quả, tại chợ Buôn Ma Thuột đã phát hiện mọt đậu Mêxicô, có tên Khoa học là  Zabrotes subfasciatus B. đây là đối tượng kiểm dịch thực vật của Việt Nam. Lô hàng bị nhiễm mọt đậu Mêxicô đã được thu gom về cơ quan KDTV vùng IV và xử lý triệt để bằng PH3 với nồng độ 5g/M³.

     Để giúp các tổ chức, cá nhân kinh doanh, buôn bán hàng nông sản (đặc biệt là đậu đỗ) trên địa bàn nhận biết được loài dịch hại này và có biện pháp xử lý kịp thời, Chi cục BVTV giới thiệu một số thông tin liên quan như sau:

1. Đặc điểm hình thái:

- Trứng: Hình bán cầu, trong suốt, màu trắng, lồi ở đỉnh, kích thước: 0,5 x 0,4mm. 

- Sâu non: Thường đục bên trong hạt. Màu trắng kem, hơi cong, đầu có một đôi mắt đơn, không có chân, nhiều nếp nhăn, cơ thể dài 2,73 - 3,02 mm, rộng nhất 1,33 - 1,53 mm.

- Trưởng thành:

+ Dài 1,8-2,8 mm, thân hình bầu dục tròn, màu đen, con cái lớn hơn con đực.

+ Râu đầu hình răng cưa, các đốt nhỏ và dài, 2 đốt gốc màu nâu đỏ. Trên mảnh lông ngực phủ nhiều lông màu vàng, 2 bờ bên và bờ trước cong hình bán cầu.

+ Con cái có nhiều đốm lông màu trắng rải rác trên mảnh lưng ngực. Chiều dài của cánh cứng bằng chiều ngang của hai cánh, con cái có đám lông màu trắng chạy ngang chính giữa cánh. Mặt bụng phủ lông màu trắng xám, chính giữa mặt bụng của ngực sau lõm vào trên phủ lông màu trắng.

 + Chân màu đen, cuối đốt chày chân sau có 2 cựa dài màu nâu đỏ. Đường sọc thứ 10 của mỗi cánh trước bằng chiều dài củacánh trước. Khớp háng (coxa) trước đóng (sát nhau không tách ra).

(Trưởng thành đực và cái - Cựa trên đốt chày chân sau- Râu đầu trưởng thành)

2. Đặc điểm sinh học: Trong điều kiện nhiệt độ 32^oC và ẩm độ 70% vòng đời loài này kéo dài 24 - 25 ngày.  Nhiệt độ tối thấp để phát triển là gần 20^oC và nhiệt độ tối cao là 37 - 38^oC.

3. Triệu chứng gây hại:

- Triệu chứng: Mọt gây hại từ khi hạt chín trên đồng ruộng và sau thu hoạch bảo quản trong kho. Trưởng thành sau khi vũ hoá sẽ để lại lỗ thủng trên hạt. Sâu non ăn hại bên trong hạt thành những đường ngoằn ngoèo, làm rỗng hạt.

- Phương pháp phát hiện:  Quan sát kỹ bên ngoài hạt, phát hiện thấy lỗ mọt, bóp vỡ hạt đậu kiểm tra phát hiện sâu non hoặc  nhộng bên trong hạt. 

(Đậu đỗ bị hại)

4. Tác hại: Nông sản bị hại giảm phẩm chất nghiêm trọng.

5. Biện pháp xử lý:

Các tổ chức, cá nhân kinh doanh, buôn bán hàng nông sản thường xuyên thu dọn, vệ sinh sạch sẽ đồ chứa, đựng, kho bảo quản để hạn chế khả năng phát sinh gây hại của mọt. Khi phát hiện thấy mọt đậu Mêxicô cần thu gom lại và thông báo với Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh hoặc trạm Bảo vệ thực vật nơi gần nhất để được hướng dẫn xử lý, tránh để lây lan trên diện rộng.

Một số hình ảnh về Mọt đậu Mêxicô

(Hình thái, thời gian sinh trưởng và đặc điểm gây hại trên đậu, đỗ)

Phòng Kiểm dịch thực vật